De dodelijke val van een gelouterde bergbeklimmer in de Zwitserse Alpen, negen alpinisten die door een lawine omkomen op de Italiaanse Marmolada en drie bergbeklimmers die de Zwitserse Crête de Milon niet meer levend afkomen. Werner de Jong las de afgelopen maanden de trieste berichten met meer dan gemiddelde belangstelling. Want de bekende politicus is ook en – misschien wel vooraleerst – alpinist.

Arie Bevaart 18-08-22, 20:30 Laatste update: 18-08-22, 20:56

Als voorman van Constructief Hoeksche Waard heeft Werner de Jong de reputatie een no-nonsensepoliticus te zijn. Een verbale terriër ook die als raadslid van de gemeente Hoeksche Waard regelmatig met zijn oren staat te klapperen omdat in zijn optiek ‘het gezonde verstand’ en ‘de menselijke maat’ worden platgewalst. Criteria die ook in het bergbeklimmen voor hem essentieel zijn.

Of je nu zwoegt op de ijzige flanken van de Mount Everest of op een ‘maanlandschap’ van de Elbroes: je moet lichamelijk en geestelijk top zijn. Want bij elke stap zit de dood je op de hielen. Dat wil Werner de Jong maar zeggen. ,,Ik heb nooit lopen gillen of schreeuwen van paniek. Je weet wat je kunt verwachten als bergbeklimmer: het is geen vakantie naar Zuid-Frankrijk.’’

‘De berg maakt nooit een fout’

Zo actief als vroeger is Werner de Jong (66) niet meer als alpinist, en dat heeft een reden. ,,Als ervaren bergbeklimmer moet je altijd weten waar je grenzen liggen. De leeftijd is daarbij een heel belangrijke. Je spierkracht wordt minder en je reflexen worden trager als je ouder wordt. En nonchalance kan op de loer liggen. Ervaren of niet, de berg maakt nooit een fout, de mens wel.’’

Tien weken ontberin­gen lijden tussen de sneeuw, het ijs en de rotsen. En dat met eten wat je verschrik­ke­lijk gaat tegenstaan.

Werner de Jong (66)

In het kleine klimmerswereldje in Nederland is Werner de Jong geen onbekende. Hij was expeditieleider in 2007 bij een poging van ijsman Wim Hof om in zijn blote bast tot de top van de Mount Everest te geraken. En hij heeft op vrijwel alle continenten geklommen en daarbij onder meer ook op de top van de Kilimanjaro, vijf keer op de top van de Mont Blanc en op de top van de Muztagh Ata in China gestaan.

Het basiskamp met op de achtergrond de Mount Everest in het Himalaya-gebergte op de grens van Nepal en China. © Eigen foto

Gillend naar huis

Als expeditieleider zag de gelouterde bergbeklimmer uit Klaaswaal ook klimmers voor wie de ijzige dans met de dood bijna fataal afliep. ,,Je moet op een berg altijd op scherp staan. Bij de tocht naar de Mount Everest is de tijdsduur van de expeditie sowieso al een dingetje. Tien weken ontberingen lijden tussen de sneeuw, het ijs en de rotsen. En dat met eten wat je verschrikkelijk gaat tegenstaan. Er gaan echt mensen gillend naar huis.’’

Een verkeerde motivatie heeft al genoeg doden opgeleverd in de bergsport

Werner de Jong (66)

,,Mensen kunnen niet zólang onder druk staan. Ik heb een geoefende beroepsmilitair huilend voor mijn tent gehad. Je komt zo dicht bij jezelf dat er trauma’s naar boven kunnen komen. Wat is je motivatie om een berg te beklimmen? Als je het voor jezelf doet, prima! Ik ben een avonturier, dat zit in mijn genen. Maar er zijn ook mensen die op roem uit zijn, of zichzelf voor iemand proberen te bewijzen, of voor iets weglopen. Die verkeerde motivatie heeft al genoeg doden opgeleverd in de bergsport.’’

Werner de Jong op weg naar de top. © Eigen foto

De top

De drang naar de top is voor sommige bergbeklimmers zó sterk dat de kracht en grilligheid van de natuur worden ‘onderschat’. ,,Op een verantwoorde manier naar de top gaan, is een kwestie van timing. Als je met slecht weer boven de 8000 meter bent, ben je ten dode opgeschreven. Doordat er zo weinig zuurstof in de lucht is, kunnen je organen dat niet aan. Ik heb wel eens een doodgevroren Tsjechische arts naast mijn tent gehad. Dat hoort erbij. Misschien de verkeerde inschatting gemaakt. Of zó graag willen.’’

,,Bij mij is de weather window heilig. Maar ik ben een hobbyist, doe dit niet beroepsmatig. Als beroepsklimmer heb je ook met grote commerciële belangen te maken. Ik heb dat nooit gehad. Die ‘onafhankelijkheid’ deed me ooit besluiten net onder de top van de Mount Everest om te keren. Jammer, maar als ik dat niet had gedaan, had ik hier nu misschien niet meer gezeten.’’

Werner de Jong op de ‘Everest’. © Eigen foto

Moffin

Als zoon van een Friese vader en een Duitse moeder is hij karakterologisch zó gevormd dat hij Duits gedisciplineerd en Fries onverzettelijk is. Het sleepte hem ook door zijn jeugd op Rotterdam-Zuid heen, waar de kleding op de waslijn steeds werd bewaterd omdat in de jaren na de Tweede Wereldoorlog een Duitse een moffin was, een vijand dus nog.’’

Als je dat allemaal in een emmertje gooit, weet je waarom ik uitdagin­gen nodig heb

Werner de Jong (66)

,,Ik heb het stijfkoppige van mijn vader en de Gründlichkeit van mijn moeder. Bovendien zit ik midden in het sterrenbeeld Ram. Dat is bloedrood. Vuur. Als je dat allemaal in een emmertje gooit, weet je waarom ik uitdagingen nodig heb. Dan snap je waarom ik met vechtsporten die ik heb gedaan altijd de grens heb opgezocht. En bij het diepzeeduiken. Een vriend van me heeft ooit gezegd: ‘Je wilt altijd testen of je in controle bent.’ En dat is misschien ook zo.’’

Tekst gaat verder onder de foto.

Werner de Jong op de top van de Elbroes in de Kaukasus. © Eigen foto

Dead Horse Trail

Eén keer heeft hij het gevecht tussen lichaam en geest bijna verloren. ,,Bergbeklimmen is wilskracht. Je kunt meer dan jezelf denkt. Er zijn ook bergbeklimmers die gaan hallucineren en bij -30 naakte vrouwen zien lopen. Ik heb in Alaska de Dead Horse Trail gedaan. Met een slechte gids en primitieve spullen raakte ik verdwaald in de mist bij -32. Ik ben toen op mijn rugzak gaan zitten en dacht: ‘Laat maar gaan’. Ik schrok daar zelf van en werd wakker. Toen heb ik me alsnog naar beneden geworsteld en ben zo aan een bevriezingsdood ontkomen.’’

Zijn overlevingsinstinct toont hij inmiddels ook al jaren in de politieke arena en onbegrip is daarbij een emotie die vaak naar boven komt. ,,Politiek blijkt onmacht van de raad en macht van de wethouders en de ambtenaren. Dralen en eromheen draaien. De raad komt vaak aan bod als er al toezeggingen zijn gedaan en dingen niet meer zijn terug te draaien.’’

,,Het polarisatiemodel coalitie – oppositie is frustrerend. Met dat model haal je geen bergtop en in de politiek werkt dit ook als zand in de motor van de democratie, waarin je samen doelen moet kunnen bereiken. Maar net zoals in de bergsport: ‘Opgeven is geen optie!’’’